Genel bilgi
Renk, ışıkla veya ışıkla aydınlatılan bir nesne ile bir uyarıdır. Farklı dalga boylarındaki radyasyonlar, gözde farklı renk uyarılarına neden olarak nesneyi farklı renklerde görmemize neden olur.
Renk, birçok seramik ürünün en önemli özelliklerinden biridir. Rengin uyumlu kullanımı estetik görünümü önemli ölçüde artırır. Seramik boyalar, çeşitli metal oksit karışımlarının yüksek sıcaklıkta işlenmesi ile oluşan kristalli katılardır ve özellikleri, bunları oluşturan kristallerin özelliklerine bağlıdır. Diğer metallerden daha kararlı olan ve uygulama ve pişirme sırasında fazla değişmeyen bazı metal oksitler de seramik renklendiriciler olarak kullanılır, ancak üretilen seramik boyaların bazı avantajları vardır:
İlk olarak, normalde zehirli olabilen bazı oksitler seramik boya olarak hazırlandığında daha güvenli bir şekilde kullanılabilir.
İkincisi, üretilen seramik boyalar boya olarak kullanılan ham oksitlerden çok daha dayanıklı, kararlı ve tekrarlanabilir renkler verir.
Bununla birlikte, birçok seramik boyasının kristal yapısı, yüksek sıcaklıklarda sır, akü ve camsı cisimler gibi akıcı maddelerin mevcudiyetinden hızla etkilenmektedir. Sonuç olarak, kararlı bir kristal yapı çok yüksek sıcaklıklara ısıtıldığında, kararsız bir yapıya dönüşebilir ve renk değiştirebilir. Bu nedenle, seramik dekorasyonda kullanılan birçok renklendirici pişirme koşullarına çok duyarlıdır. Başarılı bir endüstriyel renk uygulaması; kristal yapı, ısıl işlem ve çevre koþullarýnýn uygun kombinasyonlarýnýn seçilmesiyle elde edilmektedir. Böylece sonuç tekrarlanabilir ve standart hale gelir. Bu yaklaþýmla, baþarýlý bir uygulama için uygun akýþlarla veya uygun sýrlarla çeþitli oksit boyalar veya sýr boyalarý kullanýlýrsa, çevreleriyle reaksiyona girmezler ve kristal yapýsýný deðiþtirerek renk deðiþikliðine neden olmazlar.
Kullaným ve uygulama bilgileri
Seramik boyalar sýrlý seramik parçalara beþ farklý þekilde uygulanabilir: gövde boyasý, engobe, sýr altý boya, renkli sýr ve sýrlý boya.
Vücut boyasý, pigmentin vücut çamuruna karýþtýrýlmasý anlamýna gelir.
Engobe kullanma tekniðinde, pigment ham vücuda uygulanýr.
Sýr altý dekorasyonu, boyanýn bisküvi gövdesine uygulandýðý anlamýna gelir.
Renkli sýrlarda pigment homojen olarak sýr içine daðýtýlýr.
Son olarak, sýr üstü uygulamalarda, boya önceden piþirilmiþ sýr üzerine uygulanýr ve tekrar piþirilir.
Dekorasyon tekniðini seçerken, bu uygulamanýn gereksinimlerini dikkate almak gerekir. Örneðin, engobe veya vücut boyasý tekniðinde, boya hem vücut çamuruna karþý dengeli hem de piþirme sýcaklýðýna dayanýklý olmalýdýr.
Üretilmiş olan
inorganik pigmentlerde elde edilen kristal yapılar spinel, olivine,
rutile, zirkon, corundum, sphene gibi farklı yapı sistemlerinden
oluşmuştur. Farklı sistemlerde benzer renklerin elde edilmesi
mümkündür. Örneğin pembe renk, krom-kalay pembesi (sphene), ya da
mangan-aluminyum pembesi (corundum) olarak üretilebilir. Renkler
birbirine benzese de özellikleri farklı olduğu için hangi yapıda
boyanın kullanılması gerektiği konusunda; kullanılacak sırın yapısı,
sır kalınlığı, opaklaştırıcı, pişirme sıcaklığı, fırın atmosferi gibi
faktörler belirleyici olur. Örneğin krom kalay pembesi eğer sırın
içinde çinko varsa, kalsiyum yetersiz ise, atmosfer indirgen ise veya
sıcaklık yeterince yüksek değilse beyazlaşır. Böyle bir durumda
boyanın yandığı sanılır. Gerçekte olan şey ise boyanın, sır yapısı yada
şartlardan herhangi birisi ile uyuşmadığı için gelişememiş
olmasıdır.
İnorganik pigmentler arasında kadmiyum esaslı
pigmentler en canlı kırmızı, turuncu ve sarı renkleri verirler ve
örtücülükleri de oldukça yüksektir. Ancak kadmiyum sülfür temeline
dayanan ve hekzagonal wurtzite kristal yapısında olan bu pigmentler
800 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda fazla stabil olmadıkları için
seramikte kullanılmaları oldukça zordur. Ancak çok uygun sır
kompozisyonları ile biraz daha yüksek sıcaklıklarda kullanılabilirler.
Bu nedenle kadmiyum grubu boyalarımız yalnız porselen emaye friti
içinde kullanım için uygundur. Benzer tonların cam mozaikde elde
edilebilmesi için özel hazırlanmış boyalarımız mevcuttur.
Her boyanın özelliklerinde uygun sır
kompozisyonları ve maksimum kullanım sıcaklıkları belirtilmiştir.
Maksimum kullanım sıcaklıkları boyanın renk kaybına uğramadan
dayanabileği en yüksek sıcaklıktır. Hiçbir zaman kullanım sıcaklığı
anlamına gelmez. Şeffaf seramik sırının veya porselen emayenin
renklendirilmesi için yaklaşık
% 5 civarında boya ilavesi boyanın esas rengini
verecektir. Boyanın örtücülüğüne göre yada istenen renk şiddetine göre
bu oran arttırılabilir veya düşürülebilir. Dikkat edilmesi gereken
nokta,özellikle refrakter yapıdaki boyalar için, yüksek kullanım
yüzdelerinin sırda matlığa sebep olacağıdır. Boya yüzdesi arttırıldığı
halde örtücülük sağlanmıyorsa veya boya gerçek renginde çıkmıyorsa sır
kompozisyonu boya ile uyumsuzdur. Sır boyalarının cam mozaikde
kullanımında, genellikle bütün boyalar için en koyu renkler %0,5
kullanım yüzdesi ile elde edilir. Nadiren %1 oranında kullanılması
gerekenler olabilir. Pastel renklerin elde edilmesi için bu oran daha
da düşürülür...
Toz olarak temin
edilen sır üstü boyaları su bazlı yada solvent bazlı uygun bir
medyumla yaklaşık % 30-40 oranında karıştırılıp iyice ezilerek daha
önce sırlanmış ve pişirilmiş parça üzerine uygulanır. Uygulama yöntemine
göre ve boya çesidine göre boya/medyum oraniı değişebilir. Bazi
boyalar bünyesine daha fazla medyum kabul eder. Uygulama isteğe göre
fırça ile yada elek baskı ile yapilabilir. Uygulama kalınlığı çok
fazla olursa renkli tabakanın yüzeyi istenilen özelliklerde olmaz. Bu
yüzden çok kalın uygulamalardan ve üst üste birkaç baskıdan
kaçınılmalıdır.
Tavsiye edilen elek boyları; çok katlı
uygulamalar için 120 lik tek katlı uygulamalar için 70 lik Pişirme
işlemi; emaye için 780-800 derecede 3-4 dakika; seramik için 820 -850
derecede 20-30 dakika.
Fırının rejime girmesi ve pişirilen parçanın
sıcaklığının bütün yüzeyde eşit dağılması için geçecek süre göz önünde
bulundurulmalidir. Uygulamadan iyi sonuç alabilmek için parça üzerine
daha önce uygulanan sırın daha yüksek sıcaklıkta pişmiş olması
gerekir. Doğru uygulanmış ve pişirilmiş boyanın yüzeyi pürüzsüz ve
parlak olmalıdır.
Su bazlı medyum kullanılırsa temizlik işlemi su ile solvent bazlı medyum kullanılırsa tinerle yapılır.
Boyaların rengini açmak için açma beyazı
kullanılır. Koyu renkli zemin üzerine uygulanacak açık renklerin
altına da istenirse rengin daha belirgin olması için ince bir tabaka
halinde örtücü beyaz uygulanır. Hemen hemen bütün boyalar birbiri ile
karışabilir ancak pişme esnasında kimyasal etkileşme olacağı için
beklenen renkler çıkmayabilir.
Bünyesinde Kadmiyum ihtiva eden boyalar kendi
aralarında her oranda, diğer boyalarla yalnızca belli oranlarda
karışabilir. Oran uygun olmazsa renk bozulabilir. Kırmızı boyalardan
güzel sonuç alabilmek için verilen sıcaklıkta kısa süre pişirilmelidir.
Sıcaklık ve süre aşılırsa renk uçar. Pembe boyalar indirgen ortamda
gelişmez. Eğer pembe renk gelişmezse ya sıicaklık düşüktür yada fırın
içinde çok fazla gaz vardır.
Bütün seramik boyaları bir çok çesit kimyasal
maddenin birlikte yüksek sıcaklıklarda oluşturduğu farklı kristal
yapıların sonucudur. Yutulması ve teneffüs edilmesi zararlı olabilir.
Kullanım yerleri:
* Emaye kaplanmış parçaların dekorasyonu
* Sırlanmış seramik parçaların dekorasyonu
* Direk Elek Baskı
* Transfer baskı (Dekal)
* Fırça ile uygulama
Cam boyaları özellikle temperli
düz cam üzerine uygulanır. Olgunlaşması ve direncini kazanabilmesi
için min. 680 derecede 4-5 dakika pişirilmesi gerekir. Bu boyalar
kendi aralarında çok güzel karışabilirler ve hemen hemen bütün renk
tonları elde edilebilir.
Bu boyalar
kabarcıklı ve düz seri olmak üzere iki gruptur.Her iki çeşit boya da
doğru kullanıldığı ve pişirildiği sürece cam ile uyumlu ve parlak
renkler verir. Dekoratif camların, panoların ve süs eşyalarının
üretilmesinde bazen iki cam plaka arasında bazen de cam yüzeyinde
kullanılarak çok güzel ve cazip etkiler elde edilir.
Kabarcıklı boyalarda kabarcıkların muntazam
oluşması ve dağılımı için dikkat edilmesi gereken nokta boyanın doğru
miktarda kullanılması ve homojen uygulanmasıdır. Uygulama kuru veya
yaş olarak yapılabilir. Yaş uygulamalar sadece cam yüzeyinde
yapılmalıdır çünkü boyayı pasta haline getirmek için kullanılan medyum
yandığı zaman ortaya çıkacak gazlar cam plakalar arasında kalarak
ortamı bozabilir. Kullanılacak boya kuru olarak muhafaza edilmelidir.
Bu boyaların pişirme sıcaklığı 800-820 C derecedir.
Cam Dekor boyalarında numune seti
15 çeşit renk olup 50´şer gramdır. Setimizin içerisinde
B-36,B-39,B-41,B-45,B-46,B-60-211604-221406-231404-242706-263601-261308-261310-273007-263011
kodlu boya numunelerimiz bulunmaktadır.
Sır Boyalarında numune seti 16 çeşit renk olup
100´er gramdır. Setimizin içerisinde
110202-160210-160202-130101-160304-180402-140704-150204-150500-140702-150201-160801-170800-221209-221810-221408
kodlu boya numunelerimiz bulunmaktadır.
YAPI:Fe-Cr
SICAKLIK:1050C
UYGUN SIR:Çinko ihtiva eden sýrlarda renk tonu kahverengine dönebilir.
PANTONE REF.:1245C
YAPI:Ti-Sb
SICAKLIK:1200
UYGUN SIR:Çok fazla alkali içeren sırlarda renk açılır. Biraz kurşun renge canlılık verir.
PANTONE REF.:107C
YAPI:Pb-Sb
SICAKLIK:1000C
UYGUN SIR:Kurşun, kalay veya zirkon ihtiva eden, çinkosu çok yüksek olmayan sırlarda daha kararlıdır.
PANTONE REF.:101C
YAPI:Zr-Pr-Si
SICAKLIK:1300C
UYGUN SIR:Genelde bütün sırlarla uyumludur. Zirkon opaklaştırıcı ihtiva eden sırlarda daha karalıdır.
PANTONE REF.:364C
YAPI:Cr
SICAKLIK:1100C
UYGUN SIR:Çinko ve kalay ihtiva etmeyen sırlarda daha kararlıdır. Kalsiyum ve alkaliler rengi geliştirir.
PANTONE REF.:349C
YAPI:Cr-Co-Al
SICAKLIK:1200C
UYGUN SIR:Çinko ve kalay ihtiva etmeyen sırlarda daha kararlıdır. Kalsiyum ve alkaliler rengi geliştirir.
PANTONE REF.:470C
YAPI:Fe-Cr-Al-Zn
SICAKLIK:1250C
UYGUN SIR:Çinko ve aluminyum ihtivası yüksek, kalsiyumu düşük sırlarda daha iyi sonuçlar verir.
PANTONE REF.:477C
YAPI:Fe-Cr-Zn
SICAKLIK:1250C
UYGUN SIR:Her çeşit sırla uyumludur. Çinko ihtiva eden sırlarda daha kararlıdır.
PANTONE REF.:335C
YAPI:Co-Cr-Al
SICAKLIK:1300C
PANTONE REF.:323C
YAPI:Co-Cr
SICAKLIK:1300C
PANTONE REF.:3025C
YAPI:Co-Cr-Al
SICAKLIK:1300C
PANTONE REF.:286C
YAPI:Co-Al-Zn
SICAKLIK:1300C
UYGUN SIR:Yumuþak sýrlarda hem örtücülüðü hemde kararlýlýðý daha yüksektir. Renk tonu sýr kompozisyonuna göre deðiþir. Alkali sýrlar ile soluk mavi, kurþunlu sýr
PANTONE REF.:364C
YAPI:Cr
SICAKLIK:1000C
UYGUN SIR:Çinko ve kalay ihtiva etmeyen sırlarda daha kararlıdır.
PANTONE REF.:2756C
YAPI:Co-Si
SICAKLIK:1300C
UYGUN SIR:Renk tonu sır kompozisyona göre değişir. Silika esaslı maviler ergiyerek sırı yumuşatabilir. Bunu engelemek için sıra biraz çin kili ilave edilir.
PANTONE REF.:2985C
YAPI:Zr-V-Si
SICAKLIK:1300C
UYGUN SIR:Her çeşit sırla ve her atmosfere uyumludur.
PANTONE REF.:702C
YAPI:Cr-Sn
SICAKLIK:1250C
UYGUN SIR:Çinkolu sırlarda renk kahverengiye döner. Kalsiyum ve stronsiyum içeren sırlarda en uygun sonuçları verir. İndirgen atmosferde ve düşük sıcaklıkta ren
PANTONE REF.:1807C
YAPI:Zr-Fe-Si
SICAKLIK:1250C
UYGUN SIR:Her çeşit sırla uyumludur. Kurşunsuz, az kurşunlu ve az alkalli sırlarda daha güzel renkler verir.
PANTONE REF.:165C
YAPI:Kadmiyum Grubu-Emaye İçin
PANTONE REF.:186C
YAPI:Kadmiyum Grubu-Emaye İçin
PANTONE REF.:193C
YAPI:Kadmiyum Grubu-Emaye İçin
PANTONE REF.:108C
YAPI:Kadmiyum Grubu-Emaye İçin
PANTONE REF.:1565C
YAPI:Kadmiyum Grubu-Cam Mozaik İçin
PANTONE REF.:486C
YAPI:Kadmiyum Grubu-Cam Mozaik İçin
PANTONE REF.:485C
YAPI:Kadmiyum Grubu-Cam Mozaik İçin
PANTONE REF.:158C
YAPI:Kadmiyum Grubu-Cam Mozaik İçin
YAPI:Ti-Sb-Ni
SICAKLIK:1000
YAPI:Fe-Cr-Co
SICAKLIK:1250C
UYGUN SIR:Çinko ihtiva eden sırlarda renk tonu kahverengine dönebilir.
PANTONE REF.:131C
YAPI:Ti-Sb
SICAKLIK:1200C
UYGUN SIR:Çok fazla alkali içeren sırlarda renk açılır. Biraz kurşun renge canlılık verir.
PANTONE REF.:100C
SICAKLIK:780-850C
PANTONE REF.:108C
SICAKLIK:780-850C
PANTONE REF.:1385C
SICAKLIK:780-900C
PANTONE REF.:138C
SICAKLIK:780-900C
PANTONE REF.:186C
SICAKLIK:780-850C
PANTONE REF.:193C
SICAKLIK:780-850C
PANTONE REF.:2718C
SICAKLIK:780-900C
PANTONE REF.:2727C
SICAKLIK:780-900C
PANTONE REF.:304C
SICAKLIK:780-900C
PANTONE REF.:322C
SICAKLIK:780-900C
PANTONE REF.:364C
SICAKLIK:780-900C
PANTONE REF.:367C
SICAKLIK:780-900C
PANTONE REF.:700C
SICAKLIK:800-950C
SICAKLIK:780-950C
SICAKLIK:780-950C
SICAKLIK:780-850C
PANTONE REF.:700C
SICAKLIK:780-950C
PANTONE REF.:Şeffaf
SICAKLIK:780-900C
PANTONE REF.:Şeffaf
SICAKLIK:600-900C
PANTONE REF.:181C
SICAKLIK:780-900C
PANTONE REF.:364C
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:477C
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:700C
SICAKLIK:680-850
SICAKLIK:680-900
SICAKLIK:680-800
SICAKLIK:680-800
SICAKLIK:680-700
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:3282C
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:315C
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:297C
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:2728C
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:2727C
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:193C
SICAKLIK:680-800
PANTONE REF.:139C
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:124C
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:100C
SICAKLIK:680-850
PANTONE REF.:032C
YAPI:Cd-Se
SICAKLIK:680-830
PANTONE REF.:2718C
PANTONE REF.:315C
PANTONE REF.:297C
PANTONE REF.:1495C
PANTONE REF.:153C
PANTONE REF.:181C
PANTONE REF.:364C
PANTONE REF.:181C
PANTONE REF.:3282C
YAPI:Kabarcıklı
YAPI:Kabarcıklı
YAPI:Kabarcıklı
YAPI:Kabarcıklı
YAPI:Kabarcıklı
PANTONE REF.:507C
YAPI:Kabarcıklı
PANTONE REF.:310C
YAPI:Kabarcıklı
PANTONE REF.:305C
YAPI:Kabarcıklı
PANTONE REF.:5115C
YAPI:Kabarcıklı
PANTONE REF.:5195C
YAPI:Kabarcıklı
PANTONE REF.:2736C
YAPI:Kabarcıklı
YAPI:Kabarcıklı
PANTONE REF.:109C
PANTONE REF.:108C
PANTONE REF.:032C
PANTONE REF.:021C
YAPI:Solvent Bazlı